ÁP DỤNG CÔNG NGHỆ ISRAEL XỬ LÝ HOA CẮT CÀNH BẰNG TOG DÀNH CHO NHÀ VƯỜN TRỒNG HOA, VỰA HOA, CHỢ HOA

Xử lý hoa cắc cành đóng vai trò quan trọng chiếm 80% chất lượng hoa sau cắt. Vì vậy, không vì một lý do nào để không xử lý hoa? 

Tuy nhiên, Tùy vào Từng Loại Hoa cụ thể hay Tùy vào Nhu Cầu của Nhà vườn muốn giữ hoa tươi lâu đến bao nhiêu ngày?

– HOA NÓNG: là hoa được cắt cành, xử lý TOG từ 1 giờ đến 4 giờ và vận chuyển đến tay vựa hoa, shop hoa và người tiêu dùng 

– HOA LẠNH: là hoa được xử lý trong kho lạnh và có áp dụng công nghệ xử lý hoa nhằm giúp hoa “nở chậm” “ép nở”, hoa cứng cáp, đậm màu và tươi lâu khi sử dụng (đẹp hơn hoa mới cắt)

Vậy “Hoa kho lạnh” sẽ tốt hơn “Hoa nóng” không? Khi hoa cắt khỏi cành hoa mất nước rất nhiều và sẽ cần một lượng dinh dưỡng bổ sung ngay  để “trữ no” nước cho quá trình vận chuyển xa và tươi lâu dài. Ngoài ra, khi hoa được giữ trong kho lạnh tức là hoa “đang ngủ” một giấc ngủ dài. (Không nở, không xấu) và độ lạnh trong kho sẽ làm những nấm bệnh, côn trùng ngoài cánh đồng bị “chết cóng”. Nhờ đó, khi hoa được lấy ra khỏi kho, 99% hoa đạt chất lượng tối đa

Vì vậy, tùy vào Nhu cầu của người sử dụng hoa để áp dụng là “hoa nóng” hay “hoa lạnh”.

– KẾT QUẢ HOA SAU XỬ LÝ:

+ Chất lượng hoa tươi lâu, cánh hoa dày hơn, cứng cáp hơn và màu sắc đậm hơn. Mùi thơm cũng thơm hơn

+ Có thể là kích thích hoa hút nước, bung nụ, nở hoa, ngăn ngừa héo úa và vi nấm phát triển, ngăn vàng và rụng lá – gãy cổ hoa, thối nước…

TOG gồm 12 dòng sản phẩm và mỗi dòng được thiết kế cho từng loại hoa khác nhau.

PHÂN TÍCH CHUNG THỊ TRƯỜNG HOA CẮT CÀNH TẠI VIỆT NAM

Hiện nay, kỹ thuật bảo quản hoa cắt cành sau thu hoạch của Việt Nam còn mang tính truyền thống và gặp nhiều hạn chế nên chất lượng hoa chưa cao, nhiều nấm bệnh, non yếu, giá rẻ và khó để cạnh tranh hay khó xuất khẩu sang nước khác. Sản phẩm hoa chủ yếu phân phối nội địa, thậm chí phải nhập khẩu từ hoa từ các nước bạn.

Điển hình, Đà Lạt – thủ phủ của ngành hoa trong cả nước, mỗi năm cung ứng gần 1.5 tỷ cành, tuy nhiên để xuất khẩu hoa là không dễ. Gần đây, ngành hoa càng gặp khó khăn hơn do hoa của Trung Quốc đang tràn sang Việt Nam với số lượng lớn và giá cực rẻ. Đây là một thực trạng đáng buồn cho ngành nông nghiệp nước nhà nói chung và ngành trồng hoa nói riêng.

NHIỆM VỤ CỦA CÔNG NGHỆ XỬ LÝ HOA ĐỂ HOA ĐẠT CHẤT LƯỢNG TỐI ĐA:

Để có được những bông hoa đạt chất lượng tốt và tươi đẹp đến tay người sử dụng là cả một quá trình từ khâu trồng, chăm sóc và bảo quản, đặc biệt là công nghệ bảo quản sau thu hoạch là “cấp thiết”. Theo kế hoạch sắp tới, chính phủ nước ta sẽ ưu tiên hàng đầu trong đón đầu công nghệ sau thu hoa hoạch nhằm nâng cao chất lượng hoa và hỗ trợ xuất khẩu sang nước khác.

Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi muốn đề cập đến “Công nghệ Bảo Quản Hoa Cắt Cành Sau Thu Hoạch của Israel” do tập đoàn Gadot Agro đã dày công nghiên cứu trên 60 năm nhằm tìm ra những giải pháp tốt nhất trong xử lý hoa cắt cành và đã được bộ Công nghệ sau thu hoạch Israel công nhận thành quả.

BẢN CHẤT CỦA XỬ LÝ HOA CẮT CÀNH SAU THU HOẠCH??

Một khi nhà vườn trồng hoa hiểu được “bản chất” cũng như “nhu cầu thật sự của hoa” thì họ sẽ tự tìm ra hướng xử lý hoa sau thu hoạch tốt hơn ai hết? Mỗi loại hoa đều có nhu cầu và đặc tính riêng rất khác nhau.

 

Trong bài biết này, Công tyKhang Ngọc Khánh chỉ đưa ra NHỮNG ĐẶC TÍNH CHUNG CỦA HOA, những điều kiện CẦN & ĐỦ để cần cho cho một loại hoa sau thu hoạch đạt chất lượng tối đa:

1. GIAI ĐOẠN 1: Tìm hiểu các bước xử lý hoa cắt cành sau thu hoạch:

Mỗi công đoạn đều đóng vai trò quan trọng như nhau, tuy nhiên tùy vào nhu cầu sử dụng là bảo quản để phân phối trong nội địa, lưu kho lạnh hay xuất khẩu đi mà người trồng hoa hay đại lý sỉ hoa tập trung nhiều vào quy trình đó.

2. GIAI ĐOẠN 2: Tìm hiều các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ của hoa cắt cành

-2.1 Thời điểm thu hoạch tối ưu:

+ Hoa nên được cắt vào lúc đang phát triển vì chắc chắn sẽ  kéo dài được thời gian cắm bình (Nụ/Nở)

+ Những hoa nên thu hoạch vào thời điểm Nụ: Hoa Hồng, Cẩm Chướng, Iris, Liatris, Gladiolus…

+ Những hoa nên thu hoạch vào thời điểm Bung Nụ: Hoa Lan, Hoa Cúc, Đồng Tiền

– Xử lý sâu bệnh, côn trùng gây hại cho hoa: Nấm boytrytis trên hoa hồng, nhện đỏ, sâu tấn công hoa và lá, bệnh sương mai, bọ trĩ,…

2.2 Điều kiện kỹ thuật bảo quản: muốn hoa đạt chất lượng cao và kéo dài được tuổi thọ cắm bình thì điều quan trọng phải giữ vệ sinh môi trường và dụng cụ sạch từ khâu trồng đến khâu tiêu dùng. Bởi nếu điều kiện kỹ thuật không tốt sẽ gây ra nhiều nấm và sâu bệnh truyền sang cây khỏe, gây nghẽn mạch dẫn, sản sinh nhiều ethylene gây hại cho hoa …

2.3 Nước bị nhiểm khuẩn do vi sinh vật gây nên: mỗi loại hoa cắt cành khác nhau thì mức độ nhạy cảm với vi sinh vật cũng khác nhau.

Sự phát triển của nấm và vi khuẩn trong nước gây tắt nghẽn mạch dẫn, làm cho hoa không thể hút nước và dinh dưỡng để nuôi cây sau khi bị cắt khỏi cây mẹ. Đây cũng chính là nguyên nhân chính làm cho hoa mau héo và thối nước.

Tránh sử dụng nước có chứa các ion có hại như: Natri (Na) vì nó gây độc cho hoa Cẩm Chướng và Hoa Hồng. Flo (F) rất độc với Đồng tiền, Lay ơn…

2.4 Ethylene:

Ethylene là một chất khí nguy hiểm và là nguyên nhân gây chết non của 30% hoa cắt cành. Một yếu tố ảnh hưởng khác mang tính quyết định đối với chất lượng hoa cắt cành là 

Ethylene là hóc môn thực vật dạng khí sản sinh ra từ một lượng lớn quả chín hay hoa héo úa hay từ các vật liệu hữu cơ (xăng, dầu, khói thuốc…). Ethylene gây ảnh hưởng đến nhiều loại hoa nhạy cảm với khí này dù ở nồng độ rất nhỏ (0.1pm).

Tác hại của Ethylene:

* Hoa Lily: Gây lão hóa sớm, làm mõng cánh hoa, rụng nụ sớm, hoa bị cong xuống bất thường và giảm đi số lượng của hoa.

* Hoa Cẩm chướng và Lay ơn: Ngăn hoa nở, Cánh hoa bị cuộn lại, Gây lão hóa cho hoa chỉ sau vài giờ.

* Hoa Lan Dedrobium, Lan Vũ Nữ, Lan Cymbidium: Gây vàng sớm, khô và gãy đài, Vàng sạm màu ở cánh.

* Hoa Hồng: (tùy thuộc vào từng giống hoa) Hình dạnh hoa khác thường, không bung nụ được, gây rụng cánh và lá.

* Hoa Tulip: Ngăn hoa phát triển về chiều cao, hoa bị lão hóa sớm do mất nhiều nước, làm rụng nụ sớm và gây dị dạng cho hoa.

Vì vậy, với những loại hoa nhạy cảm với ethylene như trên thì yêu cầu cần thiết là làm thế nào để ức chế được từ khâu xử lý đến khâu vận chuyển đi.

3. GIAI ĐOẠN 3: Điều kiện bảo quản, xử lý hoa sau khi cắt cành

– Bảo quản ở độ ẩm tương đối > 95%

– Bảo quản ở nhiệt độ thấp để ngăn mất nước

– Sau khi cắt gốc khỏi cây mẹ phải bảo đảm thông mạch dẫn, ngăn ngừa vi khuẩn sinh trưởng để tạo điều kiện cho hoa hút đủ nước và dinh dưỡng nuôi cây được lâu dài.

– Phải cung cấp dinh dưỡng hợp lý cho từng loại hoa cắt cành. Vì vậy, mỗi loại hoa cắt cành sẽ có một quy trình xử lý khác nhau và điều kiện lưu trữ khác nhau và các chất này đều có trong sản phẩm TOG – dinh dưỡng bảo quản hoa cắt cành theo công nghệ Israel

4. GIAI ĐOẠN CUỐN CÙNG LÀ SỬ DỤNG CHẾPHẨM BẢO QUẢN BẰNG TOG 

TỔNG QUAN VỀ BẢO QUẢN HOA CẮT CÀNH SAU THU HOẠCH

Abraham H. Halevy và Shimon Mayak trường đại học Jerusalem, rehovot, Israel đã nghiên cứu đặc điểm sinh lý, những biến đổi sinh hoá trong quá trình bảo quản hoa cắt cành cho thấy: mỗi loại hoa có cấu tạo khác nhau nên cũng có những đặc điểm sinh hoá khác nhau. Từ đó họ đưa ra quy trình bảo quản cho mỗi loại hoa cũng khác nhau.

1. Tất cả các phương pháp bảo quản đều tuân theo nguyên tắc chung:

• Chất lượng hoa cắt đưa vào bảo quản phải khoẻ, có độ nở thu hái phù hợp.
• Trong quá trình bảo quản phải điều khiển sao cho hoa có cường độ hô hấp thấp, cường độ thoát nước giảm, đảm bảo duy trì nguồn dinh dưỡng nuôi hoa, ngăn cản sự sản sinh Ethylen, sự phát triển của nấm bệnh.

2. Những biến đổi về sinh lý của hoa trong quá trình bảo quản:

Một số tác giả như: Ron Will, Burry Mc.Glason, Doug Graham, Abraham H. Halevy,.. đã nghiên cứu những biến đổi về sinh lý của hoa cắt sau thu hoạch cho thấy:

– Quá trình hô hấp: hoa là một cơ thể sống nên cần phải hô hấp. Hô hấp là quá trình phân giải các chất dinh dưỡng dự trữ (chủ yếu là đường) và giải phóng ra năng lượng. Năng lượng này được sử dụng để duy trì sự sống cho tế bào và mô. Hoa cắt bị mất nguồn cung cấp dinh dưỡng nên thiếu nguồn nguyên liệu cho hô hấp và nhanh chóng hoá già. Cường độ hô hấp bị chi phối bởi nhiệt độ: nhiệt độ cao thì cường độ hô hấp cao và hoa nhanh chóng hoá già. Làm mát nhanh ngay sau khi thu hoạch hoa và chế độ lạnh thích hợp trong suốt quá trình bảo quản (thực chất là kìm hãm quá trình hô hấp) là biện pháp chủ yếu để kéo dài tuổi thọ hoa cắt.

Vì vậy, người trồng hoa Đà Lạt và Tây Tựu hay cho vào phòng mát hay kho lạnh để giữ hoa

– Các yếu tố ảnh hưởng đến cường độ hô hấp:+ Nhiệt độ: Nhiệt độ tăng làm tăng cường độ hô hấp và tăng nhu cầu oxy. Trung bình khi tăng nhiệt độ của môi trường bảo quản lên 10C thì lượng CO2 sinh ra do 1 kg hoa tươi là khoảng 1mg trong 1 giờ.Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột trong quá trình bảo quản cũng làm tăng cường độ hô hấp.

+ Độ chín thu hái:

Những thay đổi về sinh hóa chủ yếu trong quá trình phát triển, quá trình chín và bảo quản gồm những thay đổi về màu sắc, trạng thái nở, mùi, mực độ hô hấp.

Tiêu chuẩn về độ chín thu hái của hoa cắt phụ thuộc rất nhiều vào đặc điểm của từng loại hoa. Nên thu hái hoa cùng một loại tuổi, thu hái đúng độ chín kỹ thuật sẽ có cường độ hô hấp nhỏ hơn so với hoa đã nở.

+ Thành phần khí bảo quản

Giảm hàm lượng O2, tăng hàm lượng CO2 trong khí quyển bảo quản có tác dụng hạn chế hô hấp.

Có 2 loại hô hấp: hô hấp hiếu khí (có sự tham gia của oxy) và hô hấp yếm khí (không có sự tham gia của oxy). Cả 2 quá trình này đều có liên quan đến môi trường xung quanh. Mục đích của quá trình bảo quản là hạn chế quá trình hô hấp hiếu khí nhưng không để xảy ra hô hấp yếm khí. Vì hô hấp yếm khí được coi như là một hiện tượng bệnh lý của hoa quả tươi.

+ Độ ẩm:

Hơi nước thoát ra từ quả khi tồn trữ là sản phẩm của quá trình hô hấp hiếu khí trong hoa quả. Do vậy, nếu môi trường có độ ẩm cao, sự thoát ẩm chậm lại phần nào hạn chế quá trình hô hấp hiếu khí, làm cho hoa quả có thể tồn trữ lâu hơn. Độ ẩm không khí càng cao thì hoa quả càng ít bốc hơi và lâu khô héo. Tuy nhiên độ ẩm tương đối của không khí càng cao lại là điều kiện cho vi khuẩn và nấm mốc đễ dàng phát triển. Do vậy, trong các kho tồn trữ, độ ẩm tương đối của không khí thường được khống chế ở 80-90%.

+ Quá trình thoát hơi nước:

Nước là thành phần chủ yếu trong hoa, thường chiếm hơn 80% khối lượng hoa. Vì vậy khi mất nước sẽ làm mất độ tươi và gây héo hoa. Hoa cắt dễ dàng mất nước do có bề mặt thoát nước lớn. Do đó sau khi thu hoạch cần đảm bảo cân bằng nước cho hoa cắt và bảo quản ở độ ẩm cao (trên 95%).

+ Sự sản sinh Ethylen:

Ethylen là một hormon thực vật thuộc nhóm chất ức chế, gây già hoá ở một số loại hoa.. Sự tạo thành ethylen trong quá trình bảo quản là yếu tố bất lợi, làm giảm tuổi thọ bảo quản của quả ngay cả khi ở nhiệt độ an toàn nhất. Ethylen có hoạt tính sinh lý ở nồng độ rất thấp (chỉ 0,5 ppm). Sự nhạy cảm với Ethylen khác nhau tuỳ theo loại hoa. Tuy nhiên sự tiếp xúc của hoa với Ethylen sẽ tăng tốc độ hoá già.

Sự tăng hàm lượng ethylen trong hoa sẽ làm tăng cường độ hô hấp. Người ta thấy rằng sự tăng cường độ CO2 trùng với sự tăng ethylen, ethylen bắt đầu xuất hiện khi có mặt CO2. Sáu ngày sau khi thu hái cường độ hô hấp đạt cực đại ở mẫu đối chứng (34mlCO2/kg.h) thì cùng ở thời gian này sự tạo ethylen cũng đạt cực đại 86mlC2H4/kg.h.Trong quá trình bảo quản phải khống chế sự tổng hợp ethylen để làm chậm sự chín kéo dài thời gian bảo quản. Đặc biệt, trong quá trình bảo quản hoa thường sử dụng một số chất kháng Ethylen như Thiosunfat bạc, Chrysal AVB,…

+ Sự hư hỏng cơ học:

Hoa cắt bị tổn thương sẽ hoá già nhanh hơn, làm tăng cường độ hô hấp, tăng sự mất nước và tạo ra Ethylen. Những bông hoa có dấu hiệu bị tổn thương cần loại ra trước khi bảo quản.

+ Ảnh hưởng của vi sinh vật gây bệnh:

Khi thu hoạch, thân hoa bị cắt tạo thành vết thương, từ đó vi sinh vật gây bệnh dễ dàng xâm nhiễm, gây tắc bó mạch, hoa không hút được nước nên bị héo. Để giảm tác hại của vi sinh vật có thể sử dụng nước sạch có bổ sung axit citric để pH của dung dịch bảo quản hoa từ 3-3,5 nhằm ngăn cản sự phát triển của nấm khuẩn và sử dụng một số hoá chất kháng nấm khuẩn như axit benzoic, chlorin, 8- hydroxy quinonlene citrate.Những phương pháp chính bảo quản hoa cắt:

Theo các tác giả Ron Wills, Burry Mc Glasson, Doug Graham, Daryl Joyce, Tito. J. Rimando có thể đưa ra các phương pháp chính để bảo quản hoa cắt như sau:

+ Bảo quản lạnh:

Bảo quản lạnh là cách tốt nhất để hạn chế các hư hỏng sinh lý và bệnh lý trên hoa cắt. Nhiệt độ thấp làm giảm hô hấp và các hoạt động trao đổi chất khác, giảm thoát hơi nước, giảm sự sản sinh cũng như tác động của Ethylen và giảm sinh trưởng của nấm, khuẩn. Các loại hoa cắt có nguồn gốc ôn đới như: cẩm chướng, loa kèn, thược dược,… yêu cầu nhiệt độ ở 0-10C. Các loại hoa cắt có nguồn gốc nhiệt đới và á nhiệt đới rất mẫn cảm với hư hỏng lạnh nên đòi hỏi nhiệt độ bảo quản cao hơn: lay ơn (2-40C), lan (7-100C),…